Пиелонефрит (юнонча "pyelos" - "жом" вa "nephros" - "буйрак") буйрак жомининг шамоллаши, яллиғланиши маъносини билдиради. Бу касаллик алоҳида ёхуд пешоб таносил тизими касалликлари оқибатида келиб чиқиши мумкин. Турли юқумли хасталиклар натижасида ҳам пайдо бўлиши кузатилади. Аёлларда эса ҳомиладорлик вақтида йириклашган бачадон пешоб найларини эзиши натижасида пешобнинг эркин юриши қийинлашиши оқибатида ҳам пиелонефрит вужудга келади. Мазкур касалликда кўпинча ҳарорат кўтарилади, бадан увишиб, қалтироқ юзага келади, бел соҳасида оғриқ пайдо бўлади. Пешоб келиши оғриқли кечиб, танқиси тезлашади. Бош оғриғи, кўнгил айниши, қайт қилиш кузатилади. Сурункали тусга ўтган пиелонефрит кўпинча беморнинг пешоби таҳлил этилганида аниқланади. Ташхис қўйишга касал одамнинг қон босими даражаси ҳам аниқлик киритади. Бемор умумий ҳолсизликдан арз қилади, бош оғриши, иштаҳа йўқолишидан, белида оғриқ туришидан, тез-тез пешоб танқис қилишидан шикоят қилади. Шунингдек, тери оқариб, қуруқлашади. Ўз вақтида даволаниб, керакли парҳезга амал қилинса, бемор тузалиб кетиши мумкин. Қуйида буйрак касалликларига малҳам бўлувчи табиий омиллар хусусида маълумотлар келтирамиз.
Боғча ва ҳовлиларда етиштириладиган крафш (петрушка)дан ўринли фойдаланинг. Унинг бармоқ ёки қалам йўғонлигидаги иккита илдизи эҳтиёткорлик билан кавлаб олиниб, тозаланади. Яхшилаб ювилгач, майдаланиб, устидан ярим литр сув ва шунча миқдорда ёғи (қаймоғи) олинмаган сут қуйилади. Сўнг мазкур аралашма енгил аланга устида қайнаш даражасигача тутиб турилади. Қайнатма совигач, бир пиёладан кунига уч марта ичиб туринг. Мазкур амал бир ой қўлланилгач, бир ой танаффус қилинади. Умумий вақти: бир ярим йил.
Сули мевалари елимшак вақтида териб олинади-да, ёйиб қуритилади. Сўнг бир қисми олиниб, устига бир литр совуқ сув қуйилади ва тўрт соат давомида буғлатилади. Тайёрланган маҳсулотдан ярим пиёладан кунига уч маҳал истеъмол қилинади. Бундай амал нефрит хасталигида ҳам ижобий таъсир кўрсатади.
Зиғир уруғи (дорихона бисотида "Лъняное семя")дан 100-150 г. олиниб, ҳавончада яхшилаб туйилади. Кейин озроқ сув қўшиб, қиздирилган ҳолда дока (лахтак ёки бинт)га шимдирилиб, оғриқли буйраклар устига боғланади. Мазкур амал бир неча ҳафта давом эттирилади.
Ҳозирги кунда саноат миқёсида доривор гиёҳлар, яъни арпабодиён ҳамда бошнусха леспедеза (Lespedeza capitata) асосида тайёрланган "Леспенефрил" препарати ишлаб чиқарилмоқда. Мазкур дори ўзининг ижобий тарафлари билан ажралиб туради. Ушбу препаратдан кунига икки маҳал икки чой қошиғи миқдорида овқатланишдан олдин бироз сувга қўшиб ичиб туринг.
