:::O'zbekona:::Portal:::

Bosh Saxifa | A'zo bo'ling | KIRISH
Shanba, 21-Июня-2025, 00:30
Siz bizning qadrdon Mehmon | RSS
MENYU
Islom Olami
Islom Dunyosi [182]
Saodat asri qissalari [11]
Qur'oniy duolar [6]
Mini-Chat
Bosh Saxifa » Статьи » Islom Olami » Islom Dunyosi

Биринчи рукн Алох таолога иймон келтириш
Аллох таолога бўлган иймон Аллох таолонинг борлиги, Унинг барча камолот сифатлари билан сифатланган, Унинг ўзигина сигинилишга лойик эканини тасдиклаш ва унинг асарлари инсон хаётида, Аллохнинг амрларини бажариши хамда кайтарган нарсаларидан тийилишида кўринадиган калбнинг хотиржамлигидир. Бу — Ислом эътикодининг асоси ва негизидир. Бу рукн аслдир. Эътикод рукнларининг барчаси унга боглик ва тобедир.
Аллох таолога бўлган иймон Унинг борлигини ўз ичига олади. Аллох таолонинг борлигига эса фитрат (хилкат), акл, шариат ва хис этиш далолат килади.
Аллох таолонинг вахдонияти (ёлгизлиги), улухияти (илохлиги), исм ва сифатларига иймон келтириш — Аллох таолога иймон келтиришнинг ажралмас кисмидир. Бу эса тавхиднинг уч турига икрор бўлиш, амал килиш ва уларга эътикод килиш билан рўёбга чикади. Улар куйидагича:
1. Рубубият тавхиди.
2. Улухият тавхиди.
3. Исм ва сифатлардаги тавхид.

1. Рубубият тавхиди.
Рубубият тавхидининг маъноси — Аллох таоло барча нарсанинг роббиси, шериксиз эгаси, Ёлгиз яратувчи, Оламни бошкариб, унинг устидан тасарруф килувчи, бандаларнинг Холики, Розики, тирилтирувчи ва ўлдирувчиси эканига катъий ишониш ва Аллохнинг казоси ва кадари хамда Зотида ёлгизлигига иймон келтириш, хуллас, Аллох таолони ўз ишларида ёлгиз санаш, демакдир.
Аллох таолонинг рубубиятига иймон келтириш фарз эканига шаръий далиллар бор. Аллох таоло (Фотиха: 1) да деди: “Барча Оламлар роббиси бўлган Аллохга хамду санолар бўлсин!”.
— (Аъроф: 54)да деди: “Билингларки, яратиш ва буюриш Аллох таологагина хосдир. Барча Оламлар роббиси бўлган Аллох таоло буюкдир”.
— (Бакара: 29) да деди: “У сизлар учун барча нарсани яратган зотдир”.
— (Зориёт: 58) да деди: “Аллохнинг Ўзигина Раззок, куч-кувват сохиби ва Кудратлидир”.
Тавхиднинг бу турига Курайш мушриклари ва турли дин ва акидага мансуб кишилар карши бўлмадилар. Уларнинг барчаси: “Бу Оламнинг яратувчи Холики Аллох таолодир”— деб эътикод киладилар. Аллох таоло улар хакида шундай деди: “Агар сиз улардан: “Самовот ва ерларни ким яратди.”— деб сўрасангиз, улар: “Аллох”— деб жавоб берадилар” (Лукмон: 25).
Яна бир оятда деди: “(эй Мухаммад саллаллоху алайхи ва саллам, уларга) айтинг: «Агар билгувчи бўлсангизлар (айтингларчи), Ер ва ундаги нарсалар кимники?» Улар тезда: “Аллохники”— дерлар. Айтинг: «(шундан) ибрат-эслатма олмайсизларми?!» Айтинг: “Етти кават Осмоннинг Хожаси ва буюк Аршнинг Сохиби ким?” Улар: “Бу нарсалар Аллохники”— дейдилар. Айтинг: “Ахир кўркмайсизларми?!” Айтинг: “Агар билсанглар (айтинглар-чи) Барча нарсанинг подшохлиги кўлида бўлган, хомийлик киладиган, Унга карши биров хомийлик кила олмайдиган Зот ким?” Улар: “(Бу нарсалар) Аллохники” дерлар. Айтинг: “(ундай бўлса), кандай алданиб колмокдасизлар?” Балки, биз уларга хакикатни олиб келдик. Улар эса ёлгончидирлар” (Муъминун: 84 - 90).
Нега мушриклар Аллох таолонинг “Роб” эканини икор этмадилар. Чунки, бандаларнинг калби унга икрор бўлиш билан фитратланган. Шунинг учун хам, Аллох таолонинг “Роб” эканига эътикод килган киши тавхиднинг иккинчи тури — Аллох таолонинг илох эканига иймон келтирмагунича муваххид бўла олмайди.

2. Улухият тавхиди
Улухият тавхидининг маъноси — бандалар килаётган амалларида Аллох таолони ягоналашларидир. Уни “ибодат тавхиди” деб аталади. Бунинг маъноси: “Аллох таолонинг ўзигина хакикий илох ва ундан ўзга илох йўкдир. Ундан бошка хар-бир маъбуд ботилдир. Аллохнигина ибодат, бўйсуниш ва мутлак итоат билан ягоналаш. Аллох таолога ким бўлишидан катъий назар бирон бир нарсани шерик килмаслик. Намоз, рўза, закот, хаж, дуо, ёрдам сўраш, назр ва курбонлик сўйиш, таваккул, хавф ва умид килиш, яхши кўриш каби ва булардан бошка зохирий ва ботиний ибодат турларини Аллох таолодан бошкасига килмаслик. Аллох таолога мухаббат, хавф ва умид билан ибодат килиш хамда Аллох таолога буларнинг баъзисини кўйиб, колган баъзиси билан ибодат килиш залолат эканига катъий эътикод килишдир.
Аллох таоло деди: “Сенгагина ибодат киламиз ва сендангина ёрдам сўраймиз” (Фотиха: 5).
Яна бир оятда: “Ким ўзи учун хеч кандай хужжат бўлмаган холда Аллох билан бирга бошка бирон илохга дуо-илтижо килса, унинг хисоб-китоби Роббисининг хузурида бўлур. Албатта, кофирлар нажот топмаслар” — деди (Мўъминун: 117).
Улухият тавхидига барча пайгамбарлар даъват этдилар. Уни инкор этган кадимги халклар халокатга учрадилар.
Улухият тавхиди — Ислом динининг аввали ва охири, ботини ва зохиридир. У — пайгамбарлар даъватининг аввали ва охири бўлиб, шу сабаблигина пайгамбарлар юборилди, китоблар туширилди ва жиход киличлари сугурилди. Шу билангина кофирлар ва мўъминлар ўртаси, жаннат ва жаханнам ахлларининг ўртаси ажратилди.
Бу Аллох таолонинг: «Ла илаха иллаллох» “Аллохдан ўзга (хакикий) илох йўк”— деб айтган сўзининг маъносидир. Аллох таоло деди: “Биз сиздан аввал юборган хар бир пайгамбаримизга: “Мендан ўзга (хак) илох йўк ва менгагина ибодат килинглар!”— деб вахий килганмиз” (Анбиё: 25).
Рубубият тавхиди улухият тавхидининг такозоларидан биридир. Зеро, Роб, Холик, Розик, тасарруф килувчи, ўлдирувчи, тирилтирувчи, барча камолот сифатлари билан сифатланган, барча нуксонлардан пок, барча нарса кўлида бўлган зотгина шериксиз ягона илох бўлиши ва ибодат унгагина килиниши зарурдир.
Аллох таоло деди: “Жинлар ва инсонларни ўзимгагина ибодат килишлари учун яратдим” (Зориёт: 56).
Мушриклар ягона илохга ибодат килишмас, балки, сон-саноксиз маъбудаларга ибодат килишар ва бу бизни Аллох таолога якин килади, деб ўйлар эдилар. Шундай бўлса-да, улар бу маъбудаларнинг фойда ёки зарар бермасликларини эътироф этишарди. Шунинг сабабидан, Аллох таоло уларни рубубият тавхидини эътироф этсалар-да, мўъминлар деб эътибор килмади. Балки, ибодатда бошкаларни шерик килганлари учун кофир деб баён килди.
Мана шуниси билан салафларнинг бошкаларга нисбатан улухият (илохлик) хакидаги эътикодлари ажралиб туради. Салафлар баъзи одамлар ўйлаганидек тавхиднинг маъноси — “Аллохдан ўзга Холик йўк” дегани деб тушунмайди. Балки, улухият тавхиди Ислом эътикодида икки асос билан рўёбга чикади.
Биринчи: ибодатнинг барча турлари шериксиз Аллох таолонинг ўзи учунгинадир. Холикнинг бирон бир хукук ва хусусияти бирон бир махлукка берилмайди.
Демак, Аллох таологагина ибодат килинади. Аллохдан бошкасига намоз ўкилмайди. Аллохдан бошкасига сажда килинмайди. Аллохдан бошкасига назр ва таваккул килинмайди. Улухият тавхиди ибодат билан Аллох таолонинг ўзинигина хослашни такозо килади. Ибодат эса ё калб ва тилнинг сўзи, ёки калб ва (одам) аъзолар(и)нинг амалидир.
Аллох таоло деди: “(Эй Мухаммад соллаллоху алайхи ва саллам) айтинг: “Менинг намозим, сўйган курбонлигим, хаётим ва ўлимим барча Оламлар роббиси, шериксиз Аллох учундир. Мен шунга буюрилдим ва мен мусулмонларнинг биринчисиман” (Анъом: 162 - 163).
Яна бир оятда: «(эй инсонлар) Огох бўлингизким, холис дин Аллохникидир» (Зумар: 3).
Иккинчи: ибодат Аллох таоло ва унинг расули соллаллоху алайхи ва салламнинг амрларига мувофик бўлиши шартдир.
Аллох таолони ибодат, бўйсуниш ва итоат билан ягоналаш “Ла илаха иллаллох” (Аллохдан ўзга хакикий илох йўк)— деб берилган гувохликнинг рўёбга чикарилишидир.
Расулуллох соллаллоху алайхи ва салламга эргашиш ва у буюрган нарсаларни килиш хамда кайтарган нарсалардан четланиш, “Мухаммадур-расулуллох” (Мухаммад соллаллоху алайхи ва саллам Аллохнинг элчисидир)— деб берилган гувохликни рўёбга чикаришдир.
Категория: Islom Dunyosi | Joyladi: __---------__ (23-Октября-2007)
Ko'rildi: 1212 | Izoxlar: 1 | Reytingi: 0.0/0 |
Barcha Izoxlar: 1

1. Bushro (21:57 Yakshanba)
Allox rozi bolsin
Ro'yxatdan o'tgan Foydalanuvchilargina izox qoldirishlari mumkin.
[ A'zo bo'ling | KIRISH ]
Portalga Kirish
IZLASH
Foydali linklar
Saytga Kirganlar Soni

UzCinema © 2025 |