|
|
 | |  |
 |
Fayllar soni: 182
Ko'rinib turgan fayllar soni: 101-150 |
Saxifalar: « 1 2 3 4 » |
Islomiy saxifa:
Sana ·
Nomi ·
Tanlovda ·
Izoxlar bilan ·
Ko'rmoq bilan
Ommaviy axborot vositalarida qizlarning kiyinish madaniyati haqidagi ko'p va xo'p yozildi. Bu chiqishlarning ta'sir doirasi nechog'lik bo'lmoqda, bilmadigu bizni qizlarimizning ma'naviy dunyoqarashga oid yana bir jihat o'ziga tortdi. Aslida bu to'g'rida yozish ham biroz noqulay. Shunday bo'lsa-da, matbuot nashrlarini kundan-kun «bezab» borayotgan dil izhorlari kishini bezovta qiladi.
|
Ko'zing-u, qalbingni zabt etgan to'lib
Nafosat haqida sursang gar xayol.
Nuqsonsiz go'zallik timsoli bo'lib
Yurgan bir hasratdir xijobli ayol!
|
Мен Аллоҳнинг фарзини адо қилиш ниятида ҳажга бориб келган аёллардан бириман. Ҳозиргача уйимдан мени зиёрат қилгани келганларнинг кети узилмайди. Аллоҳнинг муқаддас даргоҳида бўлиб қайтганим учунми, келганимдан сўнг ҳам манинг менга дея ҳавас билан тикилаётганинй кўрибми, ўзимни гуноҳлардан бутунлай фориғ бўлгандек енгил ҳис қилгандим. Лекин... Лекин мен гуноҳкор банданинг Аллоҳ кўзимни очиб қўйиб, яна синовга рўпара қилибди-ю, ғафлатда қолиб, буни англамабман.
|
Alloh taolo: «Ey, Nabiy, juftlaringga, qizlaringga va mo'minlarning ayollariga ayt: jilboblarini o'zlariga yaqin qilsinlar. Ana o'sha ularning tanilmoqlari va ozorga uchramasliklari uchun yaqinroqdir. Alloh o'ta mag'firatli va rahmli zotdir», degan.
|
....O'sha kunlari Qaynuqo' yahudiylaridan bir zargarning do'koniga bir muslima kirdi. Buyurtma bermoqchi edi. Zargar unga joy ko'rsatdi, ishga kirishdi. Shu payt boshqa bir yahudiy sezdirmasdan do'konga kirib, xotinning qo'ylagi etagini elkasiga ignatugma ila qadab qo'ydi. O'zi bir chekkada turdi. Saldan keyin zargar ishni bitirgach, xotin taqinchoqlarini olib, endi o'rnidan turmoqchi bo'lganida... do'konni qahqaha ovozlari tutib ketdi. Xotin sarosimada kulayotganlarga boqdi va o'zi mazax qilinayotganini sezdi. Nomus kuchidan baqirib, yahudiylarni so'ka boshladi...
|
Мусулмон фарзандлари Янги Йилни байрам қилишлари жоизми? Савол: Ассалому алайкум. Мен Исломга кирганимга беш йил бўлди. Исломга киришимиздан олдин Рождествони байрам қилар эдик, Исо алайҳис-салом нинг туғилган куни сифатида эмас, кўпроқ халқ урф-одатлари қаторидаги бир анъана сифатида. Шу каби, ҳозир фарзандларимизга ҳам уни нишонлашга рухсат берсак жоизми? Саволга IslamOnline.Net фатволар кенгаши жавоб беради.
|
«Охиратда ҳисоб қилинишдан аввал бу дунёда ўзингизни ўзингиз ҳисоб-китоб қилиб турингиз». (Умар ибн ал-Хаттоб) Ҳар куни ўзингизга ушбу саволлар билан мурожаат этиб туринг:
1. Бугун эрталаб ўнг тарафдан туриб, калимаи тавҳид ҳамда калимаи тамжидни ўқидингми?
2. Бугун кун чиққунга қадар, Қуръон ўқиб, Аллоҳни зикр қилдингми?
3. Бугунги кунинг учун ҳалолдан ризқ топиб, ҳалолдан ризқ ейишни сўрадингми?
4. Бугун бомдод ва шом намозларидан сўнг, истиғфор айтдингми?
5. Бугун беш вақт намозни эркаклар масжидда ва аёллар болалар билан уйда ўқидиларми?
6. Бугун 360 аъзойингдан ҳар бирининг садақоти учун икки ракаат зуҳо намозини ўқидингми?
7. Бугун азон чақирилгандан сўнг, унинг дуосини ўқидингни?
8. Жума кунги намозгача вожиб бўлган амал – ғусл олдингми?
9. Бугун овқатланаётганингда, кийим кияётганингда махсус дуоларни ўқидингми?
10. Бугун Ислом динида бўлганинг учун Аллоҳга ҳамду-сано айтдингми?
|
|
— Ажабо, қўлингдаги минг сўм масжидга нақадар кўп-у, бозорга нақадар оз.
— Ажабо, бир ярим соат зикр нақадар узоқ чўзилади-ю, тўқсон минут футбол нақадар тез тугайди.
— Ажабо, дуода сўзлар нақадар топилмайди-ю, ғийбатда шу қадар қуйилиб келади.
— Ажабо, агар футболда қўшимча вақтга ўтадиган бўлса, нақадар ҳаяжонланиб турамиз-у, Рамазондаги қўшимча намоздан узоқ деб нолиймиз.
— Ажабо, Қуръондан бир саҳифа ўқиш нақадар қийин-у, "Даракчи"дан ўттиз бет нақадар осон.
— Ажабо, бир неча дақиқа масжидда нақадар узоғ-у, навбатдаги сериал қаршисида нақадар оз.
— Ажабо, хонанда қаршисида олдинги қаторларга нақадар ҳарисмиз-у, Худованда уйида сўнгги сафларга.
|
Муборак Рамазон билан хайрлашар эканмиз, қалбларни саволлар қийнайди: “Мен тақво талабларига мос амал этдиммикан, Рамазон мактабида Аллоҳга қурбат ҳосил этдиммикан? Қалбимда ҳавои нафс ва ёмон одатларга қарши курашдимми ё бўлмаса улар мендан ғолиб келдими? Амалларим Аллоҳнинг элчиси кўрсатмаларига мувофиқ тарзда бўлдимикан ёки қилган амалларим яқин кунда (Аллоҳ сақласин) ўзимнинг зараримга ҳужжат бўладими?” Шу ёки шунга каби саволлар мўминннг қалбини эгаллайди ва уларга холис жавоб талаб этади. Ҳар биримиз ушбу саволларни ўзимизга бериб кўрмоққа муҳтож эканмиз, хўш, Рамазондай раҳмат, мағфират ва дўзахдан озод бўлиш ойи натижасида биз нималарни қўлга киритдик?
|
Д-р Ҳувайда Исмоил http://www.islamway.com/
MuslimUzbek таржимаси Тавба кемасидан ўрин ол, синглим,
ўтиб кетмасдан олдин
Лаззатларни кесгувчи меҳмон - ўлим
сенга келмасдан олдин... Барча ҳамду-сано Чексиз қудрат ва Ҳикмат эгаси бўлмиш Аллоҳга лойиқдир.
Аллоҳнинг ризоси ва жаннати сари йўлни ўргатган Пайғамбарга салавоту саломлар бўлсин.
Бу йўл - ягона тўғри йўл бўлиб, ҳар тарафдан шараф, олижаноблик ва олий хулқлар билан юксалган, ҳамда поклик, ҳаё ва иффат либоси билан зийнатлангандир. Ундан Одам авлодининг икки тоифаси - эркак ва аёллар - дунё ва охиратдаги барқарор ва бахт-саодатли ҳаёт учун қадам қўйганлар.
Мана шунинг учун ҳар қандай нуқсону-камчиликдан пок Меҳрибон Яратувчимиз Ўзининг аёл бандаларига уларнинг номусини, иффатини ҳимоя қилиш учун, иймонларининг изҳор-аломати ўлароқ ҳижоб киймоққа буюрди. Шу билан бирга, Аллоҳнинг буйруғидан узоқлашган ва Унинг ҳақ йўлидан юз ўгирган жамиятлар (улар ҳоҳ мусулмонлар бўлсин, ҳоҳ номусулмонлар) асл морхиятлари билан фасод жамиятларидир, ҳамда ислоҳ ва бахт-саодатли ҳаётга қайтишга муҳтождирлар.
|
АЛЛОҲ
Аллоҳ, Сенга юз минг юлдуз қуёш бўлиб топинар,
Аллоҳ, Сенга дарё-денгиз кўз ёш бўлиб топинар,
Менинг севгим олам аро гарчи зарра, қабул эт,
Аллоҳ, Сенга не-не улус бир бош бўлиб топинар! АР-РАҲМОН
Ўзинг асра дўст кўринган мубталодан, ё, Раҳмон!
Ўзинг асра юзи тиниқ, ич балодан, ё, Раҳмон!
Марҳаматинг, қудратига сиғиндим мен, ё, Раҳмон!
Ўзинг асра ҳар қазою ҳар балодан, ё, Раҳмон!
|
|
1. Илмлар исроф, қанча ўрганмайлик, амал қилмадик;
2. Амал исроф - йиллаб такрорладик, ихлос қилмадик;
3. Куч-қувват исроф - Аллоҳ йўлидамас, қорин йўлида фидо;
4. Қалблар исроф - Аллоҳни эсламас, уммат ғамидан жудо;
5. Баданлар исроф - намозлар ўрнида уйқу, ишрат, маъсиятга ғарқ;
6. Севгилар исроф - никоҳу-зиною, ҳаром ўртасин қилмайин фарқ;
7. Вақтлар исроф - бўшлиқ бирла тўлган бўшлиқ;
8. Ақллар исроф - фитратидан бегона, ёвлари бўлди бошлиқ;
9. Хизматлар исроф - тоғутлар пойидаги топталган бир даста гул;
10. Зикрлар исроф - қалб ёришмас, кўздан ёш томмас бир хаёлга қул.
|
Бисмиллаҳир роҳманир роҳийм Аллоҳга ҳамду-санолар, Пайғамбарга салавоту-саломлар бўлсин.
Ундан сўнг: АДАШТИРИШНИНГ УСЛУБЛАРИ БИРИНЧИ УСЛУБ: гуноҳни чиройли кўрсатиш.
Аллоҳ таоло деди:
(Иблис) айтди: "Парвардигорим, қасамки, энди мени йўлдан оздирганинг сабабли албатта уларга (Одам болаларига) ердаги (барча гуноҳ ишларни) чиройли кўрсатиб қўюрман ва албатта уларнинг ҳаммаларини йўлдан оздирурман". (Ҳижр:39)
|
Муқаддима Аллоҳга ҳамду-санолар, Пайғамбарга дуруд ва салавотлар бўлсин.
Аммо баъд:
Аллоҳ таоло Одамни яратгач, барча фаришталарни сужудга амр этди.
"Аниқки, Биз сизларни яратдик, сўнг сизларга сурат бердик, сўнгра фаришталарга: "Одамга сажда қилинглар", дейишимиз билан улар сажда қилдилар. Магар иблис сажда қилгувчилардан бўлмади." (Аъроф:11).
Барча фаришта Аллоҳнинг амрига итоат этиб, сажда этдилар, аммо бир махлуқ Аллоҳнинг буйруғидан бўйин товлади. Унинг номи Иблис (ноумид шайтон) бўлиб, фаришталардан бўлмаса-да, улар орасида яшарди.
|
МУҚАДДИМА Биcмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Оламларнинг Парвардигори бўлмиш Аллоҳ таъолога хамду санолар бўлсин. Бизларни Ўз йўлига эргашишга буюрди ва бидъатларни ўйлаб топишдан кайтарди. Инсонлар эргашиб, итоат қилишлари учун юборилган Пайғамбар Муҳаммад ибн Абдуллоҳга, у кишининг оила аъзолари, сахобаи киромлар ва у кишига эргашганларга салавоту саломлар бўлсин. Ушбу рисолада бидъат турлари ҳақида бахс юритилади. Биз ушбу китобчани Ислом оламига фойдали қилишини ва холис Ўзи учун бўлишини Аллоҳдан сўраб қоламиз.
|
..:: ВАЛЕНТИН КУНИНИ НИШОНЛАШ ::.. МУҚАДДИМА Аллоҳга ҳамду-санолар, Пайғамбарга, унинг оиласи ва саҳобаларига салавоту-саломлар бўлсин. Аммо баъд: Ёмонликни танидим,
ёмонлик учун эмас,
ундан сақланиш учун... Аллоҳ таоло барча инсоният учун Исломни дин қилиб танлади ва Исломдан ўзга ҳеч қандай йўл Унинг ҳузурида мақбул бўлмаслигини маълум этган: “Кимда-ким Исломдан ўзга дин истаса, бас ҳаргиз қабул қилинмайди ва у охиратда зиён кўргувчилардандир” (Оли Имрон:85). |
|
..:: Исломни бузувчи амаллар ::..
Mусулмoн дўстим, билингки, Aллoҳ субҳонаҳу ва таъoлo Ислoм динига кириш ва уни маҳкам ушлашни барча oдамларга фарз қилиб, унга xилoф бўлган нарсадан oгoҳлантирди. Aллoҳ таъoлo ўз пайғамбари Mуҳаммад саллаллоҳу алайҳи ва салламни шу динга даъват этиш учун юбoрди ва унга эргашган киши ҳидoят тoпган, юз ўгирган киши эса адашган эканидан xабар бeрди.
Аллoҳ таoлo кўп oятларда ислoмни бузувчи амаллар ва куфрнинг турлари ҳақида баён қилди. Дарҳақиқат, мусулмoн баъзида мoл ва қoнини ҳалoл қиладиган кўплаб бузувчи амал турларини қилиш билан Ислoм динидан чиқиб, муртад бўлиши мумкин. Бу бузувчиларнинг энг xатарлиси ва энг кoп сoдир бoладигани ўнтадир.
Биз қуйида сиз салoмат қoлишингиз ва бoшқаларни ҳам oгoҳлантиришингиз кeрак бўлган ўнта бузувчини муxтасар қилиб, баъзи изoҳлар билан эслатиб ўтамиз.
|
|
Bismillahir rohmanir rohiym.
Parvardigoro, ularning orasiga o'zlaridan bo'lgan, ularga oyatlaringni tilovat qilib beradigan, kitob va hikmatni (Qur'on va Hadisni) o'rgatadigan va ularni poklaydigan bir payg'ambarni yubor! Shubhasiz, sen qudrat va hikmat sohibisan! (Baqara surasi, 129-oyat)
|
|
Илло, ҳақ даъватига қулоқ тутиб, чин кўнгилдан иймон келтирганларга юзланмоқдаман. Ўйлайманки, бу йўлда хато қилганлар, адашганлар бўлса босиб ўтган изларига бир назар ташлаб тавба қиладилар ва иншоаллоҳ тавбалари қабул бўлғусидир. Зеро, Аллоҳ ғофур ва раҳмлидир.
Шундагина ҳақ ва ботилнинг ораси очилган бўлиб, йигит-қизларимиз ўз аҳволларини ислоҳ этишлари учун, уларга ўзлари инонган туйғулари билан ҳақиқат орасидаги масофанинг очиқ эканлигини эслатиб турган бўламиз. Лекин бу масофани англаш учун ҳақ билан ботилни бир-биридан айирган афзаллик, ботилнинг энг қуйи қисми билан ҳақнинг илк даражасидан пайдо бўлмоқда ва ораларидаги фарқ оддий бир ҳаракат эканлигини билиб олишимиз керак.
Олдинги саҳифаларда нзоҳ этганимиз каби ҳақ юксалиш па гакаммулниш гепасида турган мустақил бир натижа эмае, фақат бир-бирига яқин ларажали зинапоядир. Бирйнчи даражаси яшаганимиз ботилдан бошланади. Охирги ларажаси эса Сизни ўзига тортган Аллоҳнинг шариатида ва ҳукмидадирки, такаммулда гурибди. Бу ҳақиқатни кўриб унга ишонгандан кейин у зинаиоядан аста-аста чиқилади. Яъни, бу бирдан даврага отилиш, юксакка қалқиш деган гап эмас.
|
|
Муаммо қандай шаклда кўринишидан қатъий назар, унитмаслигимиз керак бўлган масала шулки, дин душманларини ўз ҳаракатларини ҳимоя қилишлари учун иддаолари ва уринишлари аввал ҳам бўлган, бугун ҳам бор ва бундан кейин ҳам давом этади. Бироқ солим ақл билан бу иддао-даъволарнинг моҳиятига назар солсак, ҳар қанча далилга эга бўлса-да, аслида ақл ва мантиқ аҳли қабул этиши мумкин бўлмаган тамаллар устига қурилганини кўриш қийин эмас. Булар мантиқ уламоси бир оғиз сўз билан " сафсата" деб номлаган, хақиқатан узоқ, асоссиз иддоалардир. Яъни, яхшилаб ўйлаб кўрилса, бу даъволар ақлни чалғитиш ва нафсларни бузишдан бошқа бир мақсад кўзламайди. Уларнинг даъволари ва ғайратлари ёлғон, ботил ва чалғутувчи тузоқ эканлиги ўзларига даъфаларча кўрсатилиб, тушунтирлиб берилди. Лекин шунга қарамай қанча мўмин қизлар чалғидилар. Зебу-зийнат каби алдов қаршисида ақл райидан чиқдилар. Фақат орқага қайтиш мумкин бўлмаган нуқталарга боргандан кейин қайтиб тушиш мумкин бўлмаган "юксакликдан" йиқилганларидан кейин асл моҳиятни англадилар. Аммо ғишт қолипдан кўчган эди,
|
|
Шу пайтга қадар тушунтиришга ҳаракат қилганим масалада, яъни аёлнинг кийим-кечаги, меҳнати ва таълими ҳақида Аллоҳ таолонинг ҳукмларида ҳеч бир ўзгаришга юз тутмайдиган очиқ далиллар бор.Унга инониб, ҳукмларини энг олийси, деб билиб бу хусусда ғайрат кўрсатишга мадад бордир. Ҳар кимнинг ушбу ҳукмларга муҳртоб (яъни хитоб қилинган киши) бўлган ёки бўлмаган барча халқнинг Қуръони карим Аллоҳнинг каломи эканлигига ишонишлари, Муҳаммад (с.а.в.) бутун оламга умид берувчи пайғамбар эканлигига, бу идрокка жо этишларига кифоят ва исбот бордир.
Имонида ёки Аллоҳнинг ҳукмларини энг олий, деб билган ва ёки Яратувчининг ризосига эришмоқ учун интилган ҳар бир шахс биз ёзган сатрларни ёзиши ва хулосаларни чиқариши табиийдир. Аммо ушбуларга шубҳа аралаштириб ёзувчилар ҳам бор. Бироқ улар Аллоҳ таоло китобидан ва суннатнинг маъносидан хулосаларимизнинг тескарисини исботлайдиган моҳиятда таъвиллар чиқариш маҳоратига эгадирлар.Ўз-ларининг ёлғончи эканликларини билган ҳолда шундай қиладилар.
|
|
Аёлнинг ўзи ва оиласи учун ризқ-насиба излаш мақсадида меҳнати ёки уммат учун фойдали бир соҳада тадқиқ ва таҳлилда қатнашиши, таҳсил олиши, таҳсил бериши ҳаҳида Исломнинг ҳукми эркаклар билан айнидир. Яъни, бу масалада эркак ва аёллар бошқа соҳаларда бўлгани каби тенгдирлар.
Ислом таълимотининг қайси бир ҳукмига назар солманг аёл меҳнати ва таҳсил олишини манъ этадиган, таъқиқлайдиган жойини тополмайсиз. Агар бу хусусда бирор нарса учрайдиган бўлса, у ҳам бўлса ҳаромларга боғланиш эҳтимолини йўқотиш учундир. Масалан, эркаклар ёнида Исломнинг аёллар учун қўйган қоидаларини бажариш имконидан маҳрум қолса ёки унинг меҳнати эркакларнинг ишлаш ва ризқ йўлларини кесса, торайтирса, бу ҳолларда аёллар учун чегаралаш бордир. Чунки бу каби ҳолатлар бирикиши натижасида эркакларнинг, хусусан оилаларига даҳлдор масалалари қаршисида, умуман эса, Ислом умматининг йирик масалалари қаршисидаги масъулиятларини идрок этишлари жиҳатидан муаммоларга сабаб бўлади.
Бу масала ушбу машҳур қоидага боғлиқдир: "Вожибнинг фақат ўзи билан тамомланган ҳар нарса вожибдир. Аммо бирор ҳаромнинг аралашуви туфайли рўёбга чиққан ҳар нарса ҳаромдир"
Яъни, қилинадиган иш нақадар қонуний ва ҳатто шарафли бўлса-да, аёлнинг шариатда белгиланган вазифаларига риоя қилишига тўсиқ қўйса ёки оятда зикр этилган яқин эркаклардан ташқари бегона эркакларнинг ёнига ўралмасдан чиқишга мажбур бўлса, бундай иш ўз-ўзидан соқит бўлади: Бу вазиятга тушиш эркакларга ва ҳамда аёлларга мутлақ ҳаромдир. Чунки бу каби ҳолда баробар бўлишлари-аёлнинг у ердаги эркаклар олдида ялангочлик гуноҳига ботиши, эркакларнинг ҳам унга тикилиши, у билан суҳбатда бўлиши туфайли фитнага тушиш эҳтимоли ҳисобидан ҳар икки томон ҳам гуноҳ қилган бўладилар.
Аслида аёл меҳнати ҳалол бўлишига қарамай, Ислом динининг аёл ва эркак орасида тақсимлаган ижтимоий талаб ва масъуллик тарозисининг палласида ўзгариш сезилса, шу заҳоти аёл меҳнати таъқиқланади.
|
|
Юқорида зикр этилган далиларнинг натижаси шундай тўпланиши мумкин. Мусулмонларнинг имомлари шу нуқтада ижмоъ этганлар:
а—Мусулмон аёл Аллоҳ таоло зикр этган яқинларидан бошқа ҳеч кимнинг ёнида юзи ва қўлларини, бошқа жойларини очиб кўрсатмаслиги керак.
б—Аёл атрофида ўзига ҳаром нигоҳ билан қараган ёмон ниятли кимсалар борлигини ҳис этса—унга доимий тарзда тикилиб туришса, ҳаром бўлмиш бу ҳаракатни уйдан чиқиб кетиш, уйга кириш ёки юзини тўсиш билан йўқ этолмаса, у ҳолда юзини ҳам, қўлларини ҳам беркитиш лозимдир. Бундай ҳолда юз ё қўлини очиқ тутиши қатъиян жоиз эмас.
Бу ҳолда ал—Хатиб аш—Шарбини имомул ҳаромайндан нақл этилган ҳукм кучга киради: Мусулмонлар аёлларнинг юзлари
|
|
Аёлнинг маҳрам бўлган жойлари ҳақида олимларнинг қарашлари муштаракдир. Фақат ораларида аёлнинг юзи маҳрамми, йўқми деган хусусда бир ихтилоф бўлиб, бу уларни икки гуруҳга бўлган.
-Биринчи гуруҳ: Юқоридаги оятларда васф қилинган зоҳирий гўзалликни зеб-зийнатлар гўзаллиги ва гўзаллик бергувчи нарсалар шаклида тушунтирадилар. (Масалан, узук каби зебу-зийнатлар) Бу шарҳга кўра юз ва қўллар ҳам кўрсатилиши таъқиқланган маҳрам жойлардан ҳисобланди. Ояти каримада зикр этилган яқинлар мустасно этилганда аёл ҳеч кимнинг ёнида қўл ва юзини очиши ва кўрсатиши жоиз эмас (Қаранг: Байзавий Тафсири, Нур сураси 31, Ибни Қудома, ал-Мугний, 7, 23. Мугний-Муҳтож фи шарҳи Муҳтожид-толибун, 3,128)
Оятларни бу шаклда шарҳлаган Ҳанбалилар ва Шофийларнинг бир қисмидан иборат бу қараш соҳиблари илгари сурган далиллар қуйидагилардир:
1.Аллоҳ таолонинг буюргани: "Қачон сизлар (пайғамбар аёлларидан) бирон нарса сўрасангизлар парда ортида туриб сўранглар" (Аҳзоб сураси 53) оятида ҳазрати пайғамбар (с.а.в) аҳли-аёлларига қарата хитоб қилинган бўлсада, аслида бу бутун мусулмон аёлларига, яъни барчага қаратилган фармондир. Бу хитоб қаршисида пайғамбар (с.а.в.) аёллари билан умматнинг бошқа аёллари ўртасидаги фарқ кўтарилади. Ёки жалили қиёс билан барча мусулмон аёллар бу амрга муҳатоб (яъни хитоб қаратилган киши) бўладилар. Бунга биринчи қиёс (қиёси аввал) дейилади.
|
|
Жоҳилият замонида, яъни Ислом ҳоким бўлмасдан аввал, аёллар эркаклар олдида гўзалликларини ва ўзларини кўрсатишни одат қилгандилар. Аммо бошқа умматларда юз бергани каби тамоман йўлдан чиқмагандилар. Эркаклар олдида у қадар ҳам очилиб-тўкилмас эдилар. Лекин ҳаёсизлик мавжуд эди.
Ислом дини келгандан кейин бу хусусда, аёл ва аёлнинг кийими ҳақида Аллоҳ таолонинг шу ҳукми келди: "Эй пайғамбар, жуфтларингизга, қизларингизга ва мўминларнинг аёлларига айтинг, устларига ёпинчиқларини ўрасинлар! Мана шу уларнинг (чўри эмас, балки озод аёллар эканликлари ) танилиб, озорланмасликлари учун энг яқин (воситадир). Аллоҳ магфиратли ва меҳрибон бўлган зотдир" (Аҳзоб сураси 59)
Шунингдек бу борада мана бу оят ҳам нозил бўлди:
|
|
Ислом шариатининг ҳукмлари фақат шу далил ва манбаларга асосланади: Булар Аллоҳ таолонинг китоби Қуръони каримнинг собит далиллари, қонунлари, пайғамбар (с.а.в.) суннатининг саҳиҳ ҳадислари ва буларга саҳиҳ бир қиёс ёки умматнинг олимлари ва имомларининг иттифоқ этган хулосаларидир.
Шубҳасизки, халқ орасидан бирининг хусусий ҳатти -ҳаракатлари ва ёки айри ифодалар билан айтишни яхши кўрувчиларнинг таъкидлашларича қайд этсак "Аҳвол воқелари" бирор бир шаръий ҳукмга асос ва ёки далил бўлалмайди. Бу шахслар хоҳ саҳобалардан, хоҳ уларнинг тобеъларидан бўлсин, фарқ этмайди. Чунки барча мусулмонлар учун қатъий ҳақиқат, ўзгармас ўлчов аниқдир. Инсонларнинг ҳаракатлари (ҳазрати пайғамбар Мусҳаммад Мустафо (с.а.в.) бундан мустасно) ва аҳвол воқеалари, дея номланган воқеалар билан Ислом ҳукми белгаланмайди. Билъакс, Исломнинг ҳукми билан бошқа барча ҳаракатлар, ҳоллар ўлчовлидир, тўғрилиги ёки янглишлиги баҳоланиб, интизомга ва тартибга солинади.
Агар саҳобалардан ёки уларга тобе бўлган кишилардан бирининг ҳаракатлари шаръий ҳукмга далил бўла олса эди, бошқа бирор бир далилга таянишга эҳтиёж қолмасди. Ҳамма нарса қабул қилинаверарди. Яъни ҳазрати пайғамбар (с.а.в.) каби ҳар қандай хато ва янглишликка тушишдан маъсум, гуноҳсиз қолардилар. Бизнинг ўз манбаларимиздан маълумки, фақат ва фақат набилар, расуллар хато ва гуноҳ каби қусурлардан маъсумдирлар. Бошқа инсонлар эса баъзи нарсаларни рад этадилар. Уларнинг баъзи нарсалари бошқалар томонидан рад этилади.
|
|
Аллоҳнинг очиқ-ойдин ҳукмларига қарамай нафсимнинг орзу ва истаклари билан ҳаракат этмоқдан, ўз қарашларим ва қанотларимни Аллоҳнинг ҳукми ила қориштиришдан сақлаши учун Унга сиғинаман! Яратганга хилоф равишда инсонларга бўлмайдиган нарсаларни тарғиб этмоқдан ва диндан бирор нарсани Аллоҳ субҳаноҳу на таоло рози бўлмайдиган тарзда бўяб-бежаб, ошириб кўрсатишдан Ўзи асраши учун ҳам яна Аллохдан паноҳ сўрайман.
Агар бирор бир муаллиф ёмон ният билан ҳаракат қилса, нафсига доир ботил қарашларини улуғ Аллоҳ қўйган ҳақиқатлар билан қориштириши мумкин. Бироқ бу ҳаракатлари билан баъзи инсонларни еки бир жамиятни алдай олади. Аммо Аллоҳ таоло ҳар нарсанинг устида бош назоратчи бўлгани учун Ўзи қўйган ҳар бир ҳақиқат асло ўзгаришга учрамас ва уни ўзгартириб бўлмайди ҳам. Алдов йўлини танлаган муаллифлар фақат шунга эришадиларки, инсонларга Аллохнинг ҳукми, дея тавсия этган йўллари ва фатволаридан келадиган гуноҳларнинг аксар қисмини ўз елкаларига оладилар. Ҳақиқатда эса, Аллоҳга ва охират ҳисоб-китобига ишонган кишилар каби бирор -бир муаллиф, ёзувчи ҳам бошқалар топган гуноҳларни ўз бўйнига юклашга голиб бўлолмайди. Чунки у охират ҳисобига ишонгани учун охиратда фожеали оқибатлар ва даҳшатли азобларга дучор бўлишлигини билади. Қолаверса, бундай туйғу билан инсонларми илоҳий манбали ҳақиқатлар йўлидан тойдирувчи бўлолмайди. Чунки шак ва шубҳа қабул этилмайдиган Кунда инсонлар бир жойга тўпланган пайтда алданганлар буюк бир ғафлат ичида ўз алданганликларини эътироф этиб, Аллоҳ таолога йўналиб, шундай дейдилар:
"Парвардигаро, дарҳақиқат, бизлар бошлиқларимизга ва катталаримизга бўйинсундик, бас, улар бизларни (тўғри) йўлдан оздирдилар. Парвардигаро, Сен уларга азобни икки ҳисса қилиб бергин ва уларни катта лаънат билан лаънатлагин" (Аҳзоб сураси 67-68)
|
|
Аллоҳга иймон келтирган ёш қизлар, бутун инсониятнинг муайян бир кунда ҳузурига қайтиши муқаррар бўлган, борлиги ва ягоналигига шак-шубҳа бўлмаган, сифатларида аҳад бўлган ва шерик қабул этмаган Аллоҳга қалбан иймон келтирган қизлар демакдир. Фойда берувчи ҳам, тилаганига зарар берувчи ҳам ёлғиз Удир.
Бутун инсонлар Унга қайтиб борганларида барча сирлар очилишига, яширин ҳақиқатлар ошкор бўлишига, фоний дунёда ғурурла кезганларнинг бошлари эгилишига, Аллоҳнинг ҳақларига риоя этмаганлар пушаймонликда қийналажак кунга, яратилиш ҳақиқатини билганлар учун эса охират ҳаёти бахт ва саодат эканлигига, бу соадатли ҳашаматга фақат Аллоҳнинг ризоси билан. эришиш мумкинлигига ишонганларни ҳам суҳбатимиз, деб биламиз.
|
|
Аллоҳга иймон келтирган ёш қизлар, бутун инсониятнинг муайян бир кунда ҳузурига қайтиши муқаррар бўлган, борлиги ва ягоналигига шак-шубҳа бўлмаган, сифатларида аҳад бўлган ва шерик қабул этмаган Аллоҳга қалбан иймон келтирган қизлар демакдир. Фойда берувчи ҳам, тилаганига зарар берувчи ҳам ёлғиз Удир.
Бутун инсонлар Унга қайтиб борганларида барча сирлар очилишига, яширин ҳақиқатлар ошкор бўлишига, фоний дунёда ғурурла кезганларнинг бошлари эгилишига, Аллоҳнинг ҳақларига риоя этмаганлар пушаймонликда қийналажак кунга, яратилиш ҳақиқатини билганлар учун эса охират ҳаёти бахт ва саодат эканлигига, бу соадатли ҳашаматга фақат Аллоҳнинг ризоси билан. эришиш мумкинлигига ишонганларни ҳам суҳбатимиз, деб биламиз.
Демоқчимизки, бу китоб орқали биз мурожаат қилмоқчи бўлган инсонлар Аллоҳнинг номини ҳар кун йигирма карра такрорлаб турганлари ҳолда умрларида бирор марта ҳам тангрининг қудрати ва азаматини тафаккур этмаган, иймон калимаси ва ҳақиқатини олди-қочди давралардан ўрганиб, бу ҳақиқатнинг жаннат калити эканлигини англаб етмаганлар эмас. Шунингдек, ҳамсуҳбатларимиз Аллоҳнинг фақат номини ўрганиб, ҳақиқатини, маъносини идрок қила олмайдиганлар ҳам эмас.
|
Имом ал-Бухорий Имом ал-Бухорийнинг 4 жилддан иборат “Ал-Жомеъ ас-Саҳиҳ” номли ҳадислар тўплами мусулмонлар учун Қуръони Каримдан кейин 2-манбаъ сифатидан қўлла-нилади. Бу асарнинг тўлиқ номи “Ал-Жомеъ ас-Саҳиҳ ал-Муснад мин ҳадиси Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва-саллам ва суннатиҳи ва айямиҳи”, ёки тарихчи Бад-руддин ал-Айнийнинг ёзишича “Ал-Жомеъ ал-Муснад ас-Саҳиҳ ал-Мухтасар мин умури ҳадиси Расулуллоҳ сол-лаллоҳу алайҳи васаллам ва суннатиҳи ва айямиҳи”– бўлсада, китоб қисқача; “Ал-Жомеъ ас-Саҳиҳ” ёки “Са-ҳиҳул Бухорий” номи билан машҳурдир.
Имом ал-Бухорийнинг таъкидлашича тўламга олти юз минг (600000) ҳадисдан фақат 4000 та такрорлан-майдигани ва такрорланадиганлари билан эса 7275 та саҳиҳлари киритилга ва ёзилганлиги маълум. Тарихчи ибн Касир ал-Асқалоний бундай хулосага келган:
“Имом ал-Бухорий “Ал-Жомеъ ас-Саҳиҳ”ни Бай-туллоҳда ёзишга киришиб, ўз она юртлари Бухорода ниҳоясига етказганлар ва оққа кўчирганлар. Албат-та аллома (муҳаддис), ўз асарларига киритган акса-рият ҳадисларни хорижда, сафарда юрганларида тўп-лаганлар. Сўнг уларни 3 марта таҳрир этиб китоб таснифини тугатганлар” – деб айтганлар. |
Мутавотир ҳадислар. 1) Таърифи.
а) Луғовий маъноси.
“Мутавотир” – сўзи, “кетма – кет келиш” деган маъ-нони англатади. Масалан: “Таяторо ал-маторо” деган жумла “Ёмғир кетма – кет ёғди” – дегани каби.
б) Келишиб олиб ёлғон сўзлашлари одатда ақлга тўғри келмайдиган даражадаги жуда кўп ровийларнинг ривояти (берган хабари) “мутавотир” – дейилади.
Шарҳ: Бу шундай ҳадис бўлиб, санад занжирининг ҳар бир табақасида шунчалар кўп ровийлар уни ривоят қилганларки, бундай хабарни ичларидан тўқиб чиқа-ришлари ёки ёлғондан ривоят қилишларини, яъни ке-лишиб олишларини ақл инкор қилади.
2) Шартлари. |
Кимё илми Ғарблик олимлар кимё илми мусулмонлар томони-дан тўлақонлик илм ҳолатига келтиришганини, бир овоз-дан таъкидлайдилар. Авваллари кимёга оид нарсаларни ҳудди сеҳрга ўхшатишиб, сирли равишда олиб боришар экан. Мусулмонлар уни илмий тажрибаларга бўйинсу-надиган илм эканини исбот қилдилар. Жобир ибн Ҳайён мусулмонларнинг кимё илмини рўёбга чиқаришдаги тўнғич уламоларидан ҳисобланади-лар. Англиянинг Калортон каллежи кимё устози ўзининг 1923 йилда нашр қилган китобида Жобир ибн Ҳайён кимё илмининг тўғри илмий асосда биринчи бўлиб йўлга қўйган олим сифатида тилга олади. Жобир ибн Ҳайённинг рисолаларини нашр этган олим Пал Кравас эса, тажрибий илмларнинг энг кўзга кўринган асосчиси, деб атайди. У кишининг шаънига айтган мақтов сўзларини айтган. Жобир ибн Ҳайён роҳ- матуллоҳи алайҳ илм бобида ўзига ҳос мактаб яратди. Унинг китоблари оврупа тилларига таржима қилиниб бир неча асрлар давомида ўқув юртларида қўлланма бўлиб келган. |
|
1. Муқаддима.
а) Кириш.
б) Суннат тарихи.
2. Асосий қисим.
а) Илм нима?
б) Илмнинг турлари.
в) Илм хақида оят ва ҳадислар.
г) Ҳадис илмининг турлари.
е) Саҳиҳ ҳадислар тўплами.
ё) Илоҳй ҳадислар.
|
|
алафи солих, Ахлуссунна вал-жамоа эътикодларининг асосларидан бири уларнинг: “Иймон калб билан тасдиклаш, тил билан талаффуз ва аъзолар билан амал килишдир. У тоат килиш билан кўпаяди ва гунох килиш билан озаяди”— деб айтишларидир.
Иймон[1] сўз ва амалдир:
— Калб ва тилнинг сўзи.
— Калб, тил ва аъзоларнинг амали.
— Калбнинг сўзи — унинг эътикоди, тасдики, икрори ва ишончидир.
— Тилнинг сўзи — унинг икрори амал килиш, демакдир. Яъни, шаходат калималарини талаффуз килиш ва унинг такозоси билан амал килишдир.
— Калбнинг амали — унинг нияти, таслим бўлиши, ихлоси, тўла бўйсуниши, солих амалларни севиши ва хохлашидир.
— Тил ва аъзоларнинг амали — буюрилган нарсаларни килиш ва кайтарикларни тарк этишдир.
|
|
“Ахлуссунна вал-жамоа” хар бир яхшилик ва ёмонлик Аллох таолонинг казоси (хукми) ва кадари (ўлчови) билан бўлишига, Аллох таоло хохлаган нарсасини килувчи, барча нарса Аллох таолонинг хохиши билан бўлиб, унинг хохиш даражасидан ташкари бўлмаслигига, Аллох таоло бўлган ва бўладиган барча нарсаларни бўлишидан аввал азалда билган экани, ўзининг аввалдан билиши ва хикмати такозо этганидек барча нарсаларни такдирлаб кўйгани, бандаларининг ахволи, ризки, ажали амаллари ва уларнинг бошка нарсаларини билишига, барча нарса Аллох таолонинг илми, кудрати ва иродасидан содир бўлгани, хуллас, абадга кадар бўладиган барча нарса Аллох таолонинг илми ўтган (яъни, Аллох бир нарсанинг бўлишидан аввал унинг кандай бўлишини билиши) ва калам ёзган нарсалар эканига катъий эътикод киладилар. Аллох таоло деди: “(Бу) илгари ўтган (пайгамбарлар) хикидаги Аллохнинг йўли — конунидир. Аллохнинг амри такдир — белгиланган микдор бўлди” (Ахзоб: 38).
|
|
“Ахлуссунна вал-жамоа” охират кунининг бор эканига эътикод килиб, иймон келтирадилар. Бунинг маъноси эса, Киёмат кунини тўла тасдик этиш хамда Аллох таоло Куръонида ва Мухаммад соллаллоху алайхи ва саллам хабар берган ўлимдан сўнг бўладиган, жаннат ахллари жаннатга, жаханнам ахллари жаханнамга киргунига кадар бўладиган барча нарсаларга иймон келтириш, демакдир.
Аллох таоло охират кунини ўз китобида кўп зикр килди. Балки, хар бир муносабат ва хар бир ўринда у хакда сўз юритди, унинг бўлишини таъкидлаб, уни кўп зикр килди. Охират кунига бўлган иймонни Аллохга иймон келтиришга боглади. Аллох таоло деди: “Улар (Аллох таолодан такво килувчи кимсалар) сизга нозил килинган нарса (Куръон) ва сиздан аввал туширилган нарсалар (китоблар) га иймон келтирадилар ва Охират кунига аник ишонадилар ” (Бакара: 4).
“Ахлуссунна вал-жамоа”: “Киёмат кунининг качон бўлишининг илми Аллох таоло олдида ва уни Аллохдан бошка хеч ким билмайди”— деб иймон келтирадилар. Аллох таоло деди: “Дархакикат, Киёмат (куни качон бўлиши)нинг илми Аллох таолонинг хузуридадир” (Лукмон: 34).
Аллох таоло киёмат кунининг качон бўлишини бандаларидан сир тутган бўлса-да, унинг якинлашганини билдирадиган белги ва аломатларни килиб кўйди.
“Ахлуссунна вал-жамоа” киёмат кунининг белгилари бўлмиш катта ва кичик аломатларга иймон келтирадилар. Чунки булар охират кунига бўлган иймон ичига киради.
|
|
У Абул-Косим Мухаммад ибн Абдуллох ибн Абдулмутталиб ибн Хошим ибн Абдуманоф ибн Кусай ибн Килоб ибн Мурра ибн Каъб ибн Луай ибн Голиб ибн Фехр ибн Молик ибн Назр ибн Кинона ибн Хузайма ибн Мудрика ибн Илёс ибн Музар ибн Низор ибн Маъд ибн Аднон ва Аднон набиюллох Исмоил ибн Иброхимнинг зурриётидан (ала набиййина ва алайхима ассалам).
У зот набий ва расулларнинг сўнггиси, одамларнинг барчаси учун юборилган расулдир. У зот рад этилмайдиган элчи, сигинилмайдиган банда, махлукотларнинг энг яхшиси, Аллох таоло учун уларнинг энг афзали ва мухтарами, энг макоми буюги ва василада Аллох таолога энг якинидир.
У зот инс ва жинларга хакикат ва хидоят билан юборилгандир. Аллох у зотни барча оламга рахмат килиб юборди. Аллох таоло деди: “Биз сизни барча оламга рахмат килиб юбордик” (Анбиё: 7).
|
|
“Ахлуссунна вал-жамоа” Аллох субхонаху ва таоло бандаларига жаннатдан башорат ва жаханнамдан огохлантирувчи, одамларга хак йўлни кўрсатиш ва уларни зулматлардан нурга чикариш учун хак динга даъват этувчи пайгамбарларни юборган эканига иймон келтириб, катъий эътикод киладилар.
Пайгамбарлар даъватидан максад, халкларни ширк ва бутпарастликдан куткариш хамда жамиятларни бузгунчилик ва фасоддан тозалашдир. Улар пайгамбарлик (рисолат) ни етказдилар, омонатни адо етдилар, умматга насихат ва Аллох йўлида хакикий жиход килдилар. Улар ўзларининг ростгўй эканликларига далолат киладиган очик-равшан мўъжизалар олиб келдилар.[1] Кимки пайгамбарларнинг бирига кофир бўлса, Аллох таоло ва барча пайгамбарларга кофир бўлади. Аллох таоло деди
|
|
“Ахлуссунна вал-жамоа” — Аллох таоло пайгамбарларига уларда буйруклари, кайтариклари, ваъдалари, тахдидлари, бандаларидан хохлаган нарсалари, хидоят ва нур бўлган китобларни нозил килган, деб эътикод киладилар. Аллох таоло деди: “Пайгамбар ўзига Парвардигоридан нозил килинган нарсага иймон келтирди ва мўъминлар (хам иймон келтирдилар). Аллохга, унинг фаришталарига, китобларига ва пайгамбарларига иймон келтирган хар бир киши (айтди)....” (Бакара: 285).
Аллох таоло ўз пайгамбарларига башариятни хидоят килишлари учун китобларни нозил килди. Аллох таоло деди:
|
|
Фаришталарга иймон келтириш — уларнинг борлигига хеч шак ва шубхаси бўлмаган катъий эътикод килишдир. Аллох таоло деди: “Пайгамбар ўзига Парвардигоридан нозил килинган нарсага иймон келтирди ва мўъминлар (хам иймон келтирдилар). Аллохга, унинг фаришталарига, китобларига ва пайгамбарларига иймон келтирган хар бир киши (айтди)....” (Бакара: 285).
Фаришталарнинг борлигини инкор этган одам, Аллох таолонинг куйидаги сўзларига биноан кофир бўлади: “Кимки Аллохга, унинг фаришталарига, китобларига, пайгамбарларига ва охират кунига кофир бўлса, демак, у жуда каттик адашибди” (Нисо: 136).
|
|
Бунинг маъноси: “Аллох таолонинг гўзал исмлари ва олий сифатлари бор, У барча камолот сифатлари билан сифатланган ва барча нуксонли сифатлардан пок хамда У мана шу сифатларида барча борликдан ажралиб туради”— деб катъий эътикод килиш, демакдир.
“Ахлуссунна вал-жамоа” — ўз роббиларини Куръон Карим ва расулуллох соллаллоху алайхи ва салламнинг суннатларида келган сифатлар билан танийдилар. Улар роббиларини Унинг Ўзи ва элчиси сифатлаган нарсалар билан сифатлайдилар. Сўзларни ўз ўрнидан ўзгартмайдилар ва Аллохнинг исмлари ва оятларида илход килмайдилар[1]. Улар Аллох учун У ўзи учун исбот этган сифатларни тамсил, такйиф, таътил ва тахрифсиз исбот этадилар. Уларнинг бундаги коидалари Аллох таолонинг ушбу сўзларидир: «...Бирон нарса У Зотга ўхшаш эмасдир. У Эшитгувчи ва Кўрувчидир» (Шуро: 11).
|
|
“Ахлуссунна вал-жамоа” Аллох таологагина ибодат килиб, унга бирон нарсани шерик килмайдилар. Эхтиёжлари ва ёрдамни Аллохдангина сўрайдилар. Унгагина таваккул киладилар. Ундангина кўркадилар. Аллохга унинг тоати, ибодати ва солих амаллар билан якин бўладилар. Аллох таоло деди: “Аллохгагина ибодат килинглар ва унга бирон нарсани шерик килманглар!” (Нисо: 36).
|
|
Аллох таолога бўлган иймон Аллох таолонинг борлиги, Унинг барча камолот сифатлари билан сифатланган, Унинг ўзигина сигинилишга лойик эканини тасдиклаш ва унинг асарлари инсон хаётида, Аллохнинг амрларини бажариши хамда кайтарган нарсаларидан тийилишида кўринадиган калбнинг хотиржамлигидир. Бу — Ислом эътикодининг асоси ва негизидир. Бу рукн аслдир. Эътикод рукнларининг барчаси унга боглик ва тобедир.
|
|
Салаф солих — “ахлуссунна вал-жамоа”нинг иймон асослари хакидаги эътикоди, шу иймоннинг расулуллох соллаллоху алайхи ва саллам Жаброил алайхиссолату вассаломнинг иймон хакида берган саволларига берган жавобларида хабар берганларидек, олти рукнга иймон келтириш ва уни тасдиклашдан иборатдир. Расулуллох соллаллоху алайхи ва саллам дедилар: “Иймон — Аллохга, Унинг фаришталари, китоблари, пайгамбарлари, охират куни ва такдирнинг яхши ва ёмонига иймон келтиришингиздир” (Имом Бухорий ва Муслим ривояти: “Китабул-ийман”).
|
|
“Ахлуссунна вал-жамоа” акидасининг асослари
“Ахлуссунна вал-жамоа”нинг акида, амал ва ахлокда мустахкам асослари бўлиб, бу асослар Аллох таолонинг китоби ва расулуллох соллаллоху алайхи ва салламдан ривоят килинган мутавотир ва оход хадислардан, салаф солих, тобиин ва уларга яхшилик билан эргашган кишилар тушунчасидан олингандир.
Дин асосларини расулуллох солаллоху алайхи ва саллам етарли даражада баён килиб бердилар. Бирон кимса дин асосларида янгилик яратиши ва уни диндан деб даъво килиши мумкин эмасдир. Шу сабабли, “ахлуссунна вал-жамоа” расулуллох соллаллоху алайхи ва саллам кўрсатган асосларни ушлади, шаръий лафзларни истеъмол килиб, янги истилохлардан узок бўлди. Шунинг учун хам, улар салаф солихнинг хакикий давомчиларидир.
|
|
Нима учун салаф солих акидаси эргашишга лойикрок?!
Соглом акида — Ислом динининг асосидир. Бундан бошка нарсаларга асосланган хар-бир нарсанинг окибати — емирилиш ва барбодликдир. Шунинг учун хам, расулуллох соллаллоху алайхи ва саллам ўзгармас асос устида тарбияланган кишиларни чикариш учун хаётлари давомида сахобаларининг калбига ушбу эътикодни махкам ўрнатишга катта эътибор берганларини кўрамиз.
Макка шахрида ўн уч йил давомида Куръон Карим ягона масала — эътикод ва Аллохнинг тавхиди хакида нозил бўлди. Тавхид акидаси мухим иш бўлгани учун расулуллох соллаллоху алайхи ва саллам Макка шахрида факат унга даъват этдилар ва сахобаларини унга кўра тарбия килдилар.
|
|
“Ахлуссунна вал-жамоа” расулуллох соллаллоху алайхи ва саллам ва сахобаларнинг йўлларини тутганлар, уларга эътикод, сўз ва амалда эргашган, уларнинг йўлидан юрган хамда шу эргашишларида сабот билан турган ва бидъатлардан узок бўлган кимсалардир. Улар киёмат кунига кадар бокий, зохир ва мададлангандирлар. Уларга эргашиш хидоят, хилоф килиш эса залолатдир.
|
|
«ас-Сунна» (суннат) сўзининг лугавий маъноси:
«ас-Сунна» сўзи «санна, ясинну ва ясунну, саннан» сўзидан ясалган бўлиб «маснун» исм мафъул (килинган нарса) маъносидадир. Араблар: «Саннал-амра» дейдилар. Бунинг маъноси: «Ишни баён килди», демакдир.
«ас-Сунна» (суннат) _ яхши бўлсин, ёмон бўлсин йўл ва турмуш тарзидир. Расулуллох соллаллоху алайхи ва саллам дедилар: «Сизлар ўзларингиздан аввал яшаб ўтган кишиларнинг йўлларига изма-из эргашасизлар» (Имом Бухорий ва Имом Муслим ривоятлари). Яъни — диний ва дунёвий ишларидаги йўлларига (эргашасизлар).
|
|
“Салаф” сўзининг лугавий маънолари:
“Салаф” сўзининг маънолари: “ўтди”, “олдин ўтди”.
Араблар: “Салафаш-шайъу салафан” (у нарса бўлиб ўтди) дейдилар.
“Салаф” _ “олдинда бораётган жамоат ёки юришда илгари бораётган кавм ”, демакдир.
Аллох таъоло деди: “улар бизни даргазаб килганларида, биз уларнинг барчасини денгизга гарк килиб, интиком олдик ва уларни ўтмиш-ибрат ва мисол килиб кўйдик” (Зухруф: 55, 56).
Яъни, биз уларни уларнинг килган ишларини киладиган кишилар учун салаф-биринчи килиб кўйдик. Токи, улардан кейинги авлодлар ибрат-намуна олсинлар”.
|
|
“Акида” нинг таърифи
“Акида” нинг лугавий маъноси:
“Акида” сўзининг маънолари: “богламок, тугмок, махкамламок, богланмог, куч билан махкам тутмок, исбот этмок, ишонч, жазм этмок” дир.
“Боглаш” _ “ечиш” нинг аксидир. Араблар: “Акадаху, яъкидуху акдан” дейдилар. Бунинг маъноси: “Махкам боглади”, демакдир.
Онд ичиш ва никох пайтида “акада” сўзи истеъмол килинади. Аллох таъоло деди: “Аллох таъоло сизларни тилларингиздаги бехуда касамларингиз учун жазоламайди. Балки, (дилларингиздаги) махкам туккан касамлар сабабли (агар шундай касамни бузсангиз) жазолайди” (Моида: 89)*
“Акида”: эътикод килган кишида шубхага ўрин кўймайдиган хукмдир.
Динда “акида” сўзидан, Аллох таъолонинг борлиги ва пайгамбарларнинг юборилиши каби эътикодни максад килинади, килинган амални эмас. Унинг кўплик сони “акоид” дир (“Лисанул-араб”, “ал-Комусул-мухит”, “ал-Муъжамул-васит” китобларининг “акд” моддасига каранг).
|
|  |
 | |  |
|
| Saytga Kirganlar Soni |
|
|
© 
